|
Traditional Way of Life of Khanty People
TEZİÇ, Mustafa Can
JMTS 2022, 19(2):241-267; DOI: 10.1501/MTAD.19.2022.2.11
Published online: 21 November 2022
Article (PDF 403 KB)
ÖZET
Bu makalede alt-etnik aidiyetler ve bölgesel etnografik yapılar çerçevesinde Hantı etnosunun sosyokültürel yapısına değinilmektedir. Hantılar arasında kullanılan ve Hantılar için kullanılan farklı etnonimler, Hantıların soyal yapıları, Hantıların geleneksel geçim yolları, Hantı dilini oluşturan farklı lehçeler ve bu lehçeleri kullanan farklı bölgesel yapılar, geleneksel Hantı kozmolojik algısı ve bayramları gibi Hantılara ait geleneksel olgular bu yazı içerisinde ele alınmaktadır. Bunun yanında etnografik bölge, sub etnik yapılar ve etnik grup arasındaki bağlantı geleneksek yaşam üzerinden yine bu yazı kapsamında sorgulanmaktadır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Hantılar, Etnogenez, Etnos, Etnografya, Batı Sibirya.
ABSTRACT
In this article sociocultural lives of the Khants are examined within the framework of sub-ethnic affiliations and regional ethnographic structures. Various names which are used for Khants, the social structure of Khansts, traditional livelihoods of Khants, Khant language and its different dialects, cosmological perception of Khants, Khant religion and traditions are examined in this article. Besides this, in this article the connection between ethnographic region, sub-ethnic group and ethnic group are also questioned with in the framework of tradition.
KEY WORDS
Khants, Ethnogenesis, Ethnos, Ethnography, Western Siberia.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
Artika moy dom. Polarnaya entsiklopediya. Narodı severa zemli. (2001). Red. Z.P. SOKOLOVA, Severnıe Prostorı: Moskova.
BAULO, A.V; KULEMZİN, V.M. (2005). Mirovozzreniye i kul’tovaya praktika. Narodı Zapadnoy Sibiri. Xantı, Mansi, Sel’kupı, Nentsı, Entsı, Nganasanı, Ketı. Seriya Narodı i Kulturı, içinde (İ.N. GEMUEV, İ.V. MOLODİN, Z.P. SOKOLOVA), 166-183, Moskova:Nauka.
BROMLEY, Yu. V. (1987) Etnosotsial’nıye protsessı: teoriya, istoriya. M.: İzdatel’stvo Nauka.
BROMLEY, Yu. V. (2008) Oçerki teorii etnosa. M.: izdatel’stvo LKİ. sovremennost’. M.: İzdatel’stvo Nauka.
BOÇKAREV, A.İ. (2008) Fundamenntal’niye osnovi etnogeneza: ucheb.posobe. M.: Flinta: MPSİ.
DORJİEVA, D.A. (2005). Subetnosı v protsesse tniçeskoy konsolidatsii buryat: Dis. ... Kand. İst. Nauk. Ulan-Ude.
EVSTİGNEEV, Yu. A. (2003). Rossiyskaq Federatsiya Narodı i İh Podrazdeleniya. Kratkiy Etnologiçeskiy Spravoçniki. Sankt Peterburg: İzdatelstvo S.-Peterburskogo Universiteta.
GOLOVNEE, A.V, E. P. Perevalova (2005). Traditsionnoe hozyaystvo, kalendar’ i hozyaystvennıytsikl. Narodı Zapadnoy Sibiri. Xantı, Mansi, Sel’kupı, Nentsı, Entsı, Nganasanı, Ketı. Seriya Narodı i Kulturı, içinde (İ.N. GEMUEV, İ.V. MOLODİN, Z.P. SOKOLOVA), 79-93, Moskova: Nauka.
GUMİLEV, L.N. (2006) Etnogenez i biosfera zemli. –M.: Ast.Astrel’.
SADOHİN, A.P. (2008). Etnologiya. Moskova: Gardariki.
SOKOLOVA, E.P. (2005a). Semeynaya obryadnost’. Narodı Zapadnoy Sibiri. Hantı, Mansi, Sel’kupı, Nentsı, Entsı, Nganasanı, Ketı. Seriya Narodı i Kulturı, içinde (İ.N. GEMUEV, İ.V. MOLODİN, Z.P. SOKOLOVA), 142-165, Moskova: Nauka.
SOKOLOVA, E.P. (2005b). Prazdniki. Narodı Zapadnoy Sibiri. Hantı, Mansi, Sel’kupı, Nentsı, Entsı, Nganasanı, Ketı. Seriya Narodı i Kulturı. Moskova: Nauka, 186-191.
SOKOLOVA, Z.P. (1982). Obskiye ugri (hantı i mansi). Etniçeskaya İstoriya Narodov Severa, içinde (İ.S. GURVİÇ), 8-47, Moskova: İzdatels’stvo Nauka.
SOKOLOVA, Z.P. (1980). K probleme etnogeneza obskih ugrov i sel’kupov. Etnogenez Narodov Severa, içinde (İ.S. GURVİÇ), 89-117, Moskova: İzdatels’stvo Nauka.
SOKOLOVA, Z.P. (1975). K voprosu o formirovanii etnografiçeskih i territorial’nıh grupu obskih ugrov. Etnogenez i Etniçeskaya İstoriya Narodov Severa, içinde (İ.S. GURVİÇ), 186-210, Moskova: İzdatels’stvo Nauka.
ŞROKOGORO, S.M. (1923) İssledovaniye osnovıh printsipov izmeneniya etnicheskih i etnograficheskih yavleniye. Shanhay.
Oçerki Obşey Etnografii. Azyatskaya Çasti’ SSSR. (1960). Pod red. S.P. TOLSTOVA, M. G. LEVİNA, N.N. ÇEBOKSAROVA, Moskova: İzdatelsvvo Akademii Nauk SSSR.
TAAGEPERA, R. (2013). The Finno-Ugric Republics and the Russian State. United States of America: Routledge.Taylor & Francis Group.
The Peoples of Siberia (1964). Edit M.G. LEVİN, L.P. POTAPOV. Chicago and London: The University of Chicago Press.
VUORELA, T. (1964). The Fino – Ugric Peoples. Indiana University Publications Volume 39 , The Uralic and Altaic Series: Indiana University Bloomington Mouton & Co, The Hague, The Netherlands.
VURAL, F. G. (2019). Saha Türkleri, Hantı-Mansi, Nenets Topluluklarında Ayı Töreni ve Törende Kulanılan Çalgılar. Bilig, 88, 83-112.
ZORİKTUEV, B.R (2011) Aktual’nıye problemı etniçeskoy istorii Mongolov i Buryat. M.: İzdatel’skaya firma “Vostoçnaya literatura” Ran.
|
