|
Semiotic Analysis of Togay Murad's Novel Otamdan Qolgan Dalalar (Fields Left By My Father)
TUĞLACI, Gülşah
JMTS 2024, 21(1): 62-84; DOI: 10.58785/MTAD.21.2024.1.5
Published online: 1 July 2024
Article (PDF 9,1 MB)
ÖZET
Togay Murad’ın, bağımsızlık devri Özbek edebiyatının ilk mükemmel örneği olarak ödüllendirilen Otamdan Qolgan Dalalar (Babamdan Kalan Tarlalar) adlı romanı ilk kez 1993’te iki parça hâlinde yayımlanmıştır. Romanda Sovyet emperyalizmi altında ezilen Özbek halkının, adeta kocaman bir pamuk tarlasına dönüştürülen vatanlarında çektiği zorluk, eziyet ve baskılar ele alınmıştır. Eserin yayımlandığı dönemde ortaya konan alışılmışın dışındaki eleştirel yaklaşım, toplumun bazı sosyoekonomik ve sosyopolitik manzaralarının sergilenmesi, olaylar kurgulanırken tarihî belgelerden faydalanılması, romanı incelemeler açısından dikkate değer kılmaktadır.
İnceleme konusu Peirce’ün gösterge yaklaşımı temelinde Otamdan Qolgan Dalalar’daki dilsel ve dil dışı göstergelerin gösterge değerleri ve ilişkileridir. Çalışmanın amacı romandaki göstergeleri tespit ederek bunların gösteren-nesne-yorumlayıcı ilişkisini açıklayıcı yorumlara ulaşmaktır. Bu amaç doğrultusunda gösterge değerine sahip unsurlar tespit ve analiz edilmiş, ardından görüntüsel gösterge (icon), belirti (index) ve simge (symbol) üçlemesi çerçevesinde sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, romanın Özbek toplumunun tarihine, kültürüne, dönemin sosyoekonomik ve sosyopolitik durumuna dair göstergelerle örülü olduğu hipotezini doğrulamıştır.
ANAHTAR SÖZCÜKLER
Togay Murad, Otamdan Qolgan Dalalar, Gösterge, Göstergebilim, Peirce.
ABSTRACT
Togay Murad’s novel Otamdan Qolgan Dalalar (The Fields Left By My Father), which was awarded as the first perfect example of Uzbek literature of the independence era, was first published in two parts in 1993. The subject of the novel is the difficulties and oppression faced by the Uzbek people, who were oppressed under the Soviet imperialism, in their homeland, which was transformed into a huge cotton field. The novel is important because it is written with an unconventional critical approach and realism, and it reveals some socio-economic and socio-political landscapes of society.
The subject of the study is the values and relations of linguistic and non-linguistic signs in Otamdan Qolgan Dalalar, based on Peirce’s theory of signs. The aim of the study is to identify signs in the novel and to explain their signifier-object-interpretive relationship. For this purpose, the signs were identified and analyzed, and then they were classified within the framework of the trilogy of icon, index and symbol. The results confirmed the hypothesis that the novel is rich in signs related to the history, culture, socio-economic and socio-political situation of the Uzbek society.
KEY WORDS
Togay Murad, Otamdan Qolgan Dalalar, Sign, Semiotics, Peirce.
KAYNAKLAR / BIBLIOGRAPHY
AHROROVA, L. (2020) “Pravda, kotoruyu znali vse, no nikto ne govoril (Razmıshleniya o proizvedenii Tagaya Murada ‘Polya moego otsa’) ”, Ekonomika i Sotsium, 10(77), 379-387.
ANDİCAN, A. A. (2017) “Dr. Baymirza Hayit’in Milli Türkistan Birlik Komitesi İçerisindeki Faaliyetleri”, Doğumunun 100. Yılında Baymirza Hayit ve Günümüzde Türkistan Tarihi Araştırmaları Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, ed. A. KARA vd., 25-34, İstanbul.
ASADOV, T., MEHMONOVA, S. (2022) “‘Otamdan Qolgan Dalalar’ Asaridagi -la, -lan, -lash Affiksli Muallif Nutqi Neologizmlarining Struktur-Semantik Tadqiqi”, Til va Adabiyot Ta’limi, 6, 23-25.
AZİZXOʻJAYEV, A., AHMEDOV, B., JOʻRAYEV, M. vd. (2000) Oʻzbekistonning Yangi Tarixi II Oʻzbekiston Sovet Mustamlakachiligi Davrida. Toshkent: Sharq.
BEGMATOV, E., MADVALİYEV, A., MAHKAMOV, N. vd. (2007) Oʿzbek Tilining Izohli Lugʿati III. Toshkent: ‘Oʿzbekiston Milliy Entsiklopediyasi’ Davlat Ilmiy Nashriyoti.
BEGMATOV, E., MADVALİYEV, A., MAHKAMOV, N. vd. (2008) Oʿzbek Tilining Izohli Lugʿati V. Toshkent: ‘Oʿzbekiston Milliy Entsiklopediyasi’ Davlat Ilmiy Nashriyoti.
CHANDLER, D. (2007) Semiotics: The Basics. London: Routledge.
DE MORENTIN, J. M. (2011) Semiotics of the Edges: Notes on Semiotic Methodology, ed. Giovanna WINCHKLER, Buenos Aires. http://www.semioticmethodology.com/Edges.pdf (18.02.2023).
GÜNAY, V. D. (2002) Göstergebilim Yazıları. İstanbul: Multilingual.
HATUNOĞLU, N. (2015) “Buhara-Afganistan-Türkiye Üçgeninde Mangıt Hanedanı’nın Dil ve Aidiyet Durumu”, bilig, 75, 127-156.
HAYİT, B. (1997) “Basmacılar” Türkistan Millî Mücadele Tarihi (1917-1934). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
IBODULLAYEVA, N. (2013) Tog‘ay Murodning ‘Otamdan Qolgan Dalalar’ Romani Frazeologizmlarining Leksik-Semantik Xususiyatlari. Lisans Bitirme Tezi. Semerkant Devlet Üniversitesi, Semerkant.
IBRAGİMOVA, L. (2022) “Semantic-Grammatical Features of the Work ‘Otamdan Qolgan Dalalar’ by Togay Murad”, Journal of Pedagogical Inventions and Practices, 5, 92-95.
İDİL, A. (2013) Enver Paşa’nın Son Savaşı. İstanbul: Kitabevi.
KARİMOV, N., MAMAJONOV, S., NAZAROV, B. vd. (1999) XX Asr Oʿzbek Adabiyoti Tarixi. Toshkent: Oʿqituvchi.
KARTALLIOĞLU, Y. (2000) Atamdan Qolgan Dalalar (Atalarımdan Kalan Topraklar) Metni Esasında Özbek Türkçesinde İsim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
KENJAYEVA, M. (2020) “Real Meaning of Togay Murad’s Novel ‘Fields left by my father’”, Proceedings of the ICECRS 8 (2020): Educational and Psychological Conference in the 4.0 Era, DOI: 10.21070/ICECRS2020578
KOCAOĞLU, T. (2002) “Rus İhtilâlleri ve Türk Halkları/Sovyetler Birliği’nin Yayılma Siyaseti (1905-1991)”, Türkler Ansiklopedisi, C. 18. Ankara: Yeni Türkiye.
MAHMUDOV, J. (2015) Tog‘ay Murod Badiiy Olami Otamdan Qolgan Dalalar Romani Misolida. Lisans Bitirme Tezi. Andican Devlet Tıbbiyat Enstitüsü, Andican.
MUROD, T. (1993a) Otamdan Qolgan Dalalar I. Yoshlik, 1, 18-52.
MUROD, T. (1993b) Otamdan Qolgan Dalalar II. Yoshlik, 2-3, 17-51.
MUROD, T. (1994) Otamdan Qolgan Dalalar. Toshkent: Sharq.
https://n.ziyouz.com/books/uzbek_nasri/Tog'ay%20Murod.%20Otamdan%20qolgan%20dalalar%20(roman).pdf (29/04/2023).
ÖNDER, Ş. G. (2021) Peirce’ün Göstergebilim Anlayışı Açısından Kizb (Yalan) Kavramı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
PARDAEVA, Z. J. (2021) “Modern Uzbek Novel: Methodological Research”, Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 12(4), 1422-1431.
PEIRCE, Ch. S. (1955). Philosophical Writings of Peirce, ed. Justus BUCHLER, New York: Dower.
QO‘LDOSHEVA, N. (2022) “‘Otamdan Qolgan Dalalar’ Asaridagi Jamoliddin Ketmon va ‘Yolg‘izlikning Yuz Yili’ Asaridagi Xose Buendia Obrazlaridagi Psixologik Paralellizimlar”, O‘zbek Filologiyasining Dolzarb Masalalari va Uni O‘qitish Metodikasi Muammolari, 390-392. Toshkent: Vneshinvestrom.
RİFAT, M. (2009) Göstergebilimin Abc’si. İstanbul: Say.
ROY, O. (2016) Yeni Orta Asya ya da Ulusların İmal Edilişi. çev. M. MORALI, İstanbul: Metis.
TEMİROVA, K. B., ASADULLAYEVA, M., MAXMATMURODOV, S. (2021) “Interpretation of Phrases in Togay Murad’s Works”, Eurasian Journal of Academic Research, 1(4), 24-30.
TOLKUN, S. (2015) “Tåğäy Muråd’ın Åtämdän Qålgän Dälälär Romanında Sovyet Gerçeği ve Sovyet Eleştirisi”, International Journal of Humanities and Education, 1(2), 323-348.
TUĞLACI, G. (2019) “Özbek Halkına Dikilen Heykel”, Türk Yurdu, 108(386), 68-70.
ÜŞENMEZ, E., BOLTABAYEV, S., TUĞLACI, G. (2016) Özbekçe-Türkçe Sözlük. İstanbul: Türk Dünyası Vakfı.
|
